به گزارش شبکه ایران، دکتر مصطفی اقلیما رییس انجمن مددکاری ایران در گفتگو با شبکه ایران می‌افزاید: مبحث اعتیاد یک مسئله اجتماعی است که از سال‌ها پیش از این در ایران شایع بوده اما در سنین بالا و بین افراد میانسال جامعه. اما بتدریج با افزایش فشار‌های اجتماعی نرخ کاهش سن معتادان نیز افزایش پیدا کرده و هم‌اکنون به جایی رسیده‌ایم که دانش‌آموزان را در این باره مورد خطاب قرار می‌دهیم.
وی تصریح می‌کند: با ورود مدرنیته به جامعه ایرانی و بالا رفتن توقعات و پیروی از زندگی‌های غربی توقعات از سرپرست خانواده به حدی شده که پدر خانواده بعضا دو یا سه شیفت کاری در تلاش است که بتواند نیازهای معمول خانواده خود را فراهم کرده و در بسیاری از موارد مادر خانواده نیز به عنوان سرپناه حسی و عاطفی و مامن امن فرزندان، وی را همراهی کرده و فضای سردی را برای فرزندان رقم می‌زنند.
وی با اشاره به بالا رفتن تورم در افزایش این آسیب خاطر نشان می‌کند: یکی از بزرگترین دلایل رواج اعتیاد در بین دانش‌آموزان دوری پدر و مادر از محیط خانواده و بعضا حضور خسته و همراه با خشونت در بین فرزندان است که باعث می‌شود نیازهای نوجوانان در سنی که بسیار حساس بوده برآورده نشده و آرامش را در محیط‌های خارج از کانون گرم خانه جستجو کند.
اقلیما با بیان اینکه در گذشته دانش‌آموزان مشکلات خود را به معلمان خود گفته و با ایشان درد دل می‌کردند تاکید می‌کند: شرایط اجتماعی در جامعه ما به گونه‌ای شده که دیگر مربیان ما نیز تنها به رفع تکلیف اکتفا کرده و در مدرسه نیز بدنبال مشاغل بیرونی و شاگردان خصوصی خود هستند.
رییس انجمن مددکاری ایران می‌گوید: جامعه‌ای که امکانات تفریحی آن پولی شده و حتی فضاهای باز گذشته نیز دیگر وجود ندارد یک نوجوان که دارای هیجانات بسیاری است و نیاز به تخلیه آنها دارد چاره‌ای نمی‌بیند جز اینکه در برخی مکان‌ها با همسالان خود جمع شده و به آرام کننده‌ها روی بیاورند.
وی می‌افزاید: امروزه در مدارس کمترین وقت ممکن به دانش‌آموزان داده نمی‌شود و به محض مواجه شدن با دانش‌آموزان مشکل‌دار به فکر حذف فیزیکی افتاده و سعی در اخراج وی دارند که با ترد یک نوجوان از خانه و مدرسه این معضلات بوجود می‌آید، یک فرد 14 یا 15 ساله کی توان چنین فشاری را از سوی جامعه خواهد داشت و حتی می‌توان گفت که اگر او معتاد نشود جای سوال است چرا که این فرد دیگر تعادل روحی روانی نداشته و دو راه پیش روی وی وجود دارد، اول اینکه با پرخاشگری و گرایش‌های وندالیستی دست به خرابکاری و بزه‌کاری زده و اینچنین آرامش یابد و یا تحت تاثیر آموزه‌های اخلاقی این قبیل حرکات را برنتابیده و سعی در مصرف آرامبخش‌ها کند که آنهم بعد از چند مدت به اعتیاد می‌انجامد.
وی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان چنین روندی را در جامعه کنترل کرد یادآور می‌شود: در جامعه‌ای که تعادل در هر ضمینه‌ای وجود نداشته باشد وجود چنین مسایلی دور از انتظار نخواهد بود اما بنده به عنوان کسی که سال‌ها تجربه تدریس در دانشگاه‌های کشور را داشته در پاسخ به این سوال که که چرا جوانان ما به اعتیاد گرایش پیدا کرده‌اند می‌گویم، وقتی بحث جوان سالم مطرح می‌شود ناخود‌آگاه ذهن به سمت خانواده سالم کشیده می‌شود، در خانواده سالم است که می‌توان جامعه سالم بوجود آورد شما تصور کنید که یک درخت بیمار باشد آیا چنین درختی توانایی باردهی و پرورش میوه‌هایی سالم را خواهد داشت؟ ما باید نرخ تورم را با هزینه‌ها برابر کنیم و در این شرایط خانواده‌ها را با مقررات کاری مجبور به حضور در خانواده کنیم بطوری که سرپرست یک خانواده بیش از یک ساعت مشخص کار نکند.
وی ادامه می‌دهد: هیچ جوانی در بدو تولد مجرو ، معتاد، روسپی و... نیست و آن جوان هم گناهکار نیست و راه‌کارهای قانونی برای اصلاح این وضعیت باید ایجاد شود.
توصیه پیشگیرانه به والدین
1- درباره مواد اعتیادآور (علل و عوامل موثر در مصرف مواد، خطرات، عوارض و علائم آن) اطلاعات کافی کسب کنید.2- مهارتهای تربیتی خود را افزایش دهید.
3- الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشید و هرگز برخلاف گفته خود عمل نکنید.
4- فضایی ایجاد کنید که فرزندانتان در آن احساس آرامش کنند.
5- به صحبت های فرزندانتان خوب گوش کنید. با لبخند، تکان دادن سر و استفاده از جملات مثبت نظیر «چقدر جالب»، «من این را نمی دانستم» و... آنها را به گفتن بیشتر تشویق کنید.
6- شرایطی ایجاد کنید که شما را محرم اسرار خود بدانند.
7- از فرزندانتان انتظار نداشته باشید آرزوهای برآورد نشده شما را تحقق بخشند.
8- از قبل، خود را برای پاسخگویی به سوالات کنجکاوانه فرزندانتان آماده کنید.
ممکن است روزی از شما بپرسند که آیا تاکنون مواد مصرف کرده اید؟ این فرصت خوبی است که علت عدم مصرف خود را به زبان سال های جوانی به آنها منتقل کنید، یا اگر احیاناً قبلاً مصرف کرده اید علت گرایش خود به مواد و سپس کنار گذاشتن آن را به ایشان بگویید و اینکه حالا چرا می خواهید ایشان اشتباه شما را تکرار نکنند. به یاد داشته باشید که نباید مسائل را بیش از اندازه تشریح کنید مبادا کنجکاوی آنها برانگیخته شود.
9- با تقویت قدرت اعتماد به نفس، تصمیم گیری و از بین بردن افسردگی و کم رویی فرزندان، آنها را در برابر شرایط آسیب زا مقاوم سازید.
10- راه مقاومت و پایداری در برابر فشار همسالان را در خصوص مصرف موادمخدر به فرزندانتان بیاموزید تا از «نه» گفتن به آنها نهراسند.
11- موانع را بردارید. به فرزندانتان انگیزه داده و از آنها حمایت کنید.
12- وقت بیشتری را با فرزندانتان صرف کنید. با آنان به رستوران، پارک، کوه، سینما و... بروید. به اتفاق آنان به موسیقی گوش دهید و از همه مهم تر به آنان ابراز عشق کنید و بگویید که دوستشان دارید.
13- سعی کنید حتی آهنگ صدایتان ملایم و دوستانه باشد.
14- مواضع خود را برابر سیگار، موادمخدر و الکل مشخص کرده، صریحاً آن را به زبان بیاورید.
15- عقاید خود را به زور به آنها تحمیل نکنید.
16- نظم و قانون مناسب و سازنده مشخصی در خانواده برقرار سازید و برای سرپیچی از آن تنبیهات مناسبی در نظر بگیرید و قاطعانه آن را به مرحله اجرا درآورید.
17- سعی کنید در ساعات غذا خوردن همه اعضای خانواده را دور هم جمع کنید.
18- فرزندان خود را قبل از رسیدن به سنین بحرانی نسبت به مضرات و عواقب ویرانگر مصرف موادمخدر آگاه سازید.
19- آنان را بیش از اندازه و به طور اغراق آمیز نترسانید.
20- از چگونگی دوستیابی و معاشرت فرزندان خود با دیگران آگاه باشید. با والدین دوستانشان ارتباط برقرار کنید. در صورتی که به منزل دوستشان رفتند حتماً از حضور والدین ایشان در منزل مطمئن شوید و به حضور سایر اعضای خانواده اکتفا نکنید.
21- به نحوه خرج کردن پول توسط فرزندانتان اهمیت بدهید.
22- برای اوقات فراغت آنان برنامه ریزی کنید. همواره آنان را به مطالعه، ورزش و تفریحات سالم ترغیب کنید و زمینه این امور را برایشان فراهم کنید.
23- زمان مناسبی را به گفت وگو اختصاص دهید، چرا که فرزند شما ارزش نصایح تان را با ارزش زمانی که به آن اختصاص داده اید می سنجد.
24- راهنمایی های خود را از طریق مربیان و دبیرانشان به آنها منتقل کنید. جوانان باورها و ارزشهای خود را دارند. طبیعتاً اگر والدین بهترین نصایح را هم بگویند ممکن است آنها را نپذیرند. شنیدن نصایح شما از زبان مربیان و دبیرانشان تاثیر بیشتری بر آنها می گذارد.
25- بین فرزندانتان تبعیض قائل نشوید.
26- تفکر انتقادی را که از ویژگی های دوران بلوغ و نوجوانی است، در فرزندان خود سرکوب نکنید.
27- آنان را به رعایت اصول مذهبی و انجام فرایض دینی تشویق کنید.
28- در انجام فعالیت های منطقی به فرزندان خود استقلال و آزادی بدهید.
29- در رفتارهای خود بیشتر دقت کنید. ممکن است با تمسخر یک معتاد و یا صحبت کردن با لحن افراد معتاد پیامی نادرست به فرزندتان منتقل کنید.
30- اگر می خواهید مانع پویایی و رشد جسم و روان فرزندانتان نشوید، از انتقاد غیرسازنده، تمسخر و شرمنده کردن آنان مخصوصاً مقابل دیگران جداً بپرهیزید.
31- فرزندانتان را به خاطر رفتارهای مثبت آنان تشویق کنید.
32- در موقعیت های بحرانی، فشارها و تنش های روحی، راهنما و همراه فرزندان خود باشید.
33- هرگز فضای خانه را متشنج نکرده و از مشاجره و بحث های بیهوده بپرهیزید.
34- مسوولیت و تکلیفی به فرزندان خود بدهید که با توان آنان متناسب باشد.
35- در روابط خود با فرزندانتان همواره صادق و مهربان باشید.
36- از تنها گذاشتن فرزندان خود در منزل، به ویژه هنگامی که به مسافرت یا میهمانی می روید جداً خودداری کنید.
37- به حس ششم خود توجه کنید. هر گاه درون خود احساس کردید که مشکل خاصی وجود دارد حتماً آن را جدی بگیرید.
38- در صورت شک و تردید، وسایل شخصی و لباس های فرزندانتان را مخفیانه بازرسی کنید.
39- ترحم به معتادان محله تان را خیانت به فرزندان خود بدانید.
40- همواره در نظر داشته باشید که خانواده ها در زمینه پیشگیری از اعتیاد نقش بسیار موثرتری در مقایسه با نیروی انتظامی و سایر سازمان های مسوول بر عهده دارند.
41- رعایت بسیاری از نکات مذکور منحصر به والدین نبوده بلکه سایر اعضای خانواده به ویژه برادران و خواهران بزرگتر را نیز دربرمی گیرد و چه بسا تاثیرپذیری جوانان و نوجوانان از آنها در بسیاری از موارد بیش از پدر و مادر باشد.
